Otwarte drzwi i otwarte umysły

Science Commons oraz SPARC opublikowały dziś przewodnik dla naukowców, którzy chcą stosować zasady OA do swoich publikacji w ramach swojej macierzystej uczelni. Książeczka Open Doors and Open Minds ma ułatwić uczelniom amerykańskim naśladowanie wydziału Arts and Sciences na Harvardzie, który w lutym tego roku podjął odważną decyzję o wejściu na ścieżkę Open Access. Przewodnik zawiera podstawowe informacji nt. prawa autorskiego, przybliża kulisy decyzji Harvardu i przedstawia krok-po-kroku plan działań wprowadzenie OA na uczelni. Przy okazji polecam dział Publikacje na stronie SPARC - jest tam mnóstwo cennych materiałów nt. OA.

Czy wolna kultura jest legalna?

Creative Commons Polska oraz Koło Naukowe Własności Intelektualnej Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego organizują konferencję naukową zatytułowaną „Czy wolna kultura jest legalna? Licencje Creative Commons w polskim prawie autorskim”.

Konferencja odbędzie się w piątek, 25 kwietnia 2008 roku w Sali Senatu UW w Pałacu Kazimierzowskim (Krakowskie Przedmieście 26/28), w godzinach 9.00-17.00. Udział w konferencji jest bezpłatny.

Tematem konferencji są zagadnienia prawne związane z licencjami Creative Commons – chcemy, by konferencja była okazją do przedyskutowania funkcjonowania licencji w polskim prawie oraz omówienia istniejących problemów związanych z ich wykorzystywaniem. W szczególności, w trakcie konferencji zaprezentujemy szkic wersji 3.0 polskich licencji Creative Commons, przygotowany przez naszego koordynatora prawnego.

Do udziału w konferencji zaprosiliśmy wykładowców akademickich, prawników oraz przedstawicieli organizacji zbiorowego zarządu. Mamy nadzieję, że konferencja będzie więc okazją do dyskusji na temat licencji Creative Commons wśród przedstawicieli różnych środowisk zainteresowanych prawami autorskimi.

Szczegółowe informacje znajdują się na stronie konferencji.

Prof. Niezgódka o nowej społeczności wiedzy

Na ostatnim posiedzeniu Konferencji Rektorów Uniwersytetów Polskich w Toruniu prof. Marek Niezgódka przedstawił wykład o przyszłości komunikowania naukowego. Wychodząc od pytania o przyszłość Biblioteki Wirtualnej Nauki szef ICM zapowiedział rektorom nadejście nowej społeczności wiedzy opartej o otwarty model przepływu informacji naukowej. Marek Niezgódka mówił o wprowadzaniu Open Access jako modelu obowiązującego na wielu światowych uczelniach a także o zmianach w modelu wydawniczym - przejściu od "legacy model", w którym "autorzy piszą, wydawcy wydają a czytelnicy kupują" do "kreacji partycypacyjnej", w której "kluczem jest innowacyjność a książki stają się zintegrowanym procesem, łączącym manuskrypt z komentarzami użytkowników, mediów, linkami, załącznikami audio i wideo".
Profesor zadał pytania: Co z Polską? Czy stać nas na nieupublicznianie zasobów? Czy chcemy zatrzymać rewolucję? Zaapelował do rektorów o wspieranie otwartego modelu naukowego poprzez:

    • wspólny dla wszystkich polskich uniwersytetów mandat repozytoryjny,
    • wprowadzenie zasady jawnego opiniowania publikacji umieszczanych w repozytoriach,
    • uczynienie recenzji elementem działalności naukowej,
    • powołanie Koalicji na Rzecz Otwartej Nauki.

Prezentacja jest dostępna na stronach ICM.

Nauka 2.0 - polskie przykłady

Edwin Bendyk na swoim blogu prosi o nadsyłanie przykładów przejawów "zjawiska roboczo nazywanego Nauką 2.0 w Polsce (blogi naukowe, naukowe fora dyskusyjne, publikacje poza systemem wydawniczym)". Tematem tym zajął się ostatnio Mitchell Waldrop w artykule przygotowanym dla Scientific American.
Nauka 2.0 to wprowadzenie otwartości i nowoczesnych narzędzi komunikacyjnych Web 2.0 do procesu naukowego. Jednym z elementów Nauki 2.0 jest oczywiście Open Access. Naukowcy, którzy wchodzą na nową ścieżkę prowadzą własne blogi, w których krok po kroku opisują badania i kolejne podejścia do rozwiązania problemu, którym się zajmują. Używają wiki, publikują wstępne wersje artykułów na swoich stronach internetowych. Ujawniając swój warsztat i wstępne wyniki ryzykują, że ktoś inny może wykorzystać je w swojej pracy, ale również zyskują wsparcie od innych naukowców i amatorów, którzy podejmują wspólny wysiłek na rzecz rozwiązania probemów. Nauka 2.0 to nowe zjawisko, które nie jest w Polsce znane ani aprobowane. Dlatego bardzo cenne są wszystkie przejawy "otwartego modelu naukowego". Prosimy o nadsyłanie ich Edwinowi.

Co uczelnie mogą zrobić dla promocji OA?

Peter Suber wygłosił 17 marca na zaproszenie Berkman Center for Internet and Society oraz Science Commons wykład pt. What Can Universities Do to Promote Open Access? Oto główne zalecenia Subera dla uniwersytetów pragnących zaangażować się w ruch OA:

  • edukować i wspierać naukowców, którzy mają niewielką wiedzę na temat OA i mało czasu na jej zdobywanie; autorzy muszą wiedzieć, że mogą renegocjować umowy z wydawnictwami i walczyć o zachowanie praw autorskich
  • otwierać własne repozytoria OA, nakładać na naukowców obowiązek umieszczania w nich tekstów (prośby i sugestie działają znacznie słabiej niż nakaz); monitorować i ułatwiać proces zapełniania repozytoriów - naukowcy nie mają wystarczającej determinacji by zajmować sie tym całkowicie sami
  • wspierać recenzowane czasopisma OA, tworzyć fundusze, z których można finansować publikacje w tych czasopismach, wydawać własne czasopisma OA, doceniać je i promować zaangażowanie pracowników w tworzenie i publikowanie w czasopismach OA
  • dostosować własne kryteria awansowania naukowców tak by doceniane były osiągnięcia badawcze publikowane w różnych źródłach
  • raz jeszcze edukować o prawach autorskich i OA.

Jak widać Suber dużo nacisku kładzie na świadomość samych naukowców. Jest to kwestia podstawowa - nauczyć autorów aktywnej postawy w stosunku do wydawcy, odmitologizować umowy i uświadomić autorom, że mogą je negocjować. SPARC opublikował nawet 2 minutowy filmik o tym jak ważne jest zachowanie przez autorów kontroli nad prawami autorskimi do własnych publikacji.
Video i slajdy prezentacji Subera są dostępne na stronach Centrum Berkmana.

Additional information