Czy prowokacja "Science" dyskredytuje otwarty dostęp? Komentarz Michała Starczewskiego

Opublikowany na początku października w prestiżowym czasopiśmie "Science" artykuł pióra Johna Bohannona pod tytułem Kto się boi recenzowania? (Who's Afraid of Peer-Review?) opisywał historię naukowej prowokacji, której celem miało być zbadanie merytorycznej kontroli tekstów przeprowadzanej w czasopismach naukowych wydawanych w modelu otwartym. Autor sugerował, że znaczna część otwartych czasopism nie weryfikuje jakości publikowanych materiałów, co prowadzi do niepokojących wniosków na temat skali bzdur ukazujących się w periodykach, które na pozór przestrzegają obowiązujących w świecie akademickim standardów jakości.

Artykuł Bohannona wywołał liczne komentarze. Wśród nich był m.in. głos Piotra Kościelniaka, który na łamach dziennika "Rzeczpospolita" odniósł się do rewelacji "Science". W naszej nowej sekcji Analizy publikujemy polemikę Michała Starczewskiego z CeON, która wcześniej ukazała się też w internetowym wydaniu "Rzeczpospolitej".

Klauzule dostępu w umowach z wydawcami - nowy raport COAR

Grupa robocza COAR ds. umów i licencji otwartego dostępu opublikowała raport omawiający rozwiązania, które przyjmowane są w umowach zawieranych z wydawcami przez konsorcja akademickie. Opracowanie porównuje język umów i wskazuje sposoby efektywnego wdrażania zapisów o otwartym dostępie. Autorzy zauważają, że część wydawców nie jest chętna do uwzględniania w umowach klauzul otwartościowych i zgadza się na nie dopiero wówczas, gdy instytucje badawcze podkreślają, że kwestia ta ma dla nich znaczenie priorytetowe.

Jako główne wskazówki wyróżniono następujące kwestie:

    • potrzebę przekonania wydawców, że OD nie wpływa na obniżenie subskrypcji czasopism;
    • znalezienie atrakcyjnych i przekonujących argumentów skłaniających wydawców do akceptacji OD;
    • przyjęcie elastycznej postawy w negocjacjach, ale z jasną świadomością priorytetów;
    • zapewnienie jawności zapisów w umowach z uwagi na korzyści wynikające z dzielenia się doświadczeniami w środowisku.

 

Relacja z warsztatów CeON "Otwarty dostęp - szansa czy konieczność?"

22 października w siedzibie ICM w Warszawie odbyły się zorganizowane przez Centrum Otwartej Nauki
w ramach Open Access Week 2013 warsztaty "Otwarty dostęp - szansa czy konieczność?" poświęcone promocji idei otwartości nauki w społeczeństwie. W spotkaniu, poprowadzonym przez Lidię Stępińską-Ustasiak oraz Jakuba Szprota z CeON, wzięli udział uczestnicy z różnych ośrodków z całej Polski.

Celem warsztatów było zidentyfikowanie głównych problemów związanych z upowszechnianiem idei otwartego dostępu oraz wskazanie optymalnych rozwiązań w tym zakresie. Uczestnicy od początku aktywnie partycypowali w spotkaniu, co pozwoliło na twórczą konfrontację różnorakich poglądów i doświadczeń.

 width=

Na wstępie uczestnicy zostali poproszeni o wskazanie głównych interesariuszy otwartego dostępu, którzy stanowią zbiór dość zróżnicowany. Pozwoliło to postawić pytanie o sposób, w jaki należałoby docierać z informacjami o OD do poszczególnych grup zainteresowanych.

Następnie skupiono się na rozpoznaniu naczelnych
obaw, jakie żywić mogą osoby potencjalnie zainteresowane aktywnością
w domenie otwartej nauki. Umożliwiło to zgromadzenie praktycznych argumentów niezbędnych do efektywnego dialogu z osobami niezdecydowanymi lub obawiającymi się szkodliwych skutków publikowania w modelu otwartym.

W dalszej kolejności starano się zidentyfikować główne cele promocji otwartego dostępu. W rezultacie widoczne stało się spore zróżnicowanie w tym obszarze, co pozwoliło lepiej zrozumieć konieczność dostosowania komunikacji w działaniach promocyjnych zarówno do potrzeb różnych uprzednio zidentyfikowanych grup docelowych, jak i do odmiennych celów, które uczestnicy chcieliby osiągnąć poprzez swoje działania promocyjne.

Ostatnia część warsztatów dotyczyła wyboru odpowiednich narzędzi służących do realizacji wcześniej wskazanych celów. Starano się wytypować najlepsze sposoby komunikacji i jednocześnie dopasować je do określonych grup docelowych.

Warsztaty zamknęło podsumowanie, podczas którego uczestnicy mieli okazję podzielić się swoimi uwagami oraz przedstawić oczekiwania na przyszłość. Większość zadeklarowała chęć udziału w kolejnych szkoleniach będących rozwinięciem omawianej tematyki.

Na podstawie materiałów powstałych w trakcie spotkania organizatorzy przygotują opracowanie zbierające wnioski z warsztatów, które zostanie udostępnione wszystkim zainteresowanym. Szczegóły niebawem.

 width=

Open Acces Week 2013 w Polsce

Szósta edycja Open Access Week - globalnego wydarzenia promującego idee otwartości w nauce i edukacji - odbywa się w tym roku pod hasłem redefiniowania wpływu (redefining impact).

Na całym świecie imprezie towarzyszy szereg konferencji, seminariów, szkoleń i dyskusji. Także w Polsce Tydzień Otwartego Dostępu będzie obfitował w wiele ważnych wydarzeń. O części z nich informowaliśmy ostatnio na naszym blogu.

Więcej na temat pozostałych wydarzeń organizowanych w kraju można znaleźć w serwisie EBIB.

OAW 2013

CeON podczas Open Access Week 2013

Tegoroczny Open Access Week odbywający się w dniach 21–27 października to, jak co roku, czas licznych konferencji i spotkań. Będą w nich brali udział także pracownicy CeON, którzy na co dzień zajmują się tematyką otwartego dostępu.

Na Uniwersytecie w Białymstoku 21 października dr Krzysztof Siewicz wygłosi wykład Otwarty dostęp do publikacji naukowych - kwestie prawne.

Dzień później Wojciech Fenrich zaprezentuje w Łodzi wystąpienie Co otwarty dostęp mógłby zmienić w funkcjonowaniu systemów raportowania? Przypadek systemu POL-index, a Dominika Czerniawska przedstawi temat Otwarty dostęp do treści naukowych - nowe wyzwania, nowe paradygmaty, nowe rozwiązania.Spotkanie propagujące ideę otwartego dostępu organizowane jest przez Bibliotekę Uniwersytetu Łódzkiego już po raz czwarty.

W Gliwicach w dniach 24–25 października odbędzie się konferencja Biblioteka Akademicka: Infrastruktura - Uczelnia - Otoczenie. W trakcie konferencji Jakub Szprot przybliży uczestnikom kwestie związane z Podstawowymi aspektami funkcjonowania otwartego repozytorium instytucjonalnego.

Przypominamy także o organizowanych przez CeON 22 października w Warszawie warsztatach dotyczących promocji otwartego dostępu.

Gorąco zapraszamy do udziału w wydarzeniach towarzyszących Open Access Week 2013.

OAW 2013

Additional information